Aankondiging: Roland Holst & De Buissche Heide

Henriette en Richard Roland Holst voor de Angorahoeve op de Buissche Heide, 1924. 

Foto uit: Het Boek van de Buissche Heide, p. 41. Collectie Letterkundig Museum Den Haag

Zestig jaar na de dood van Henriette Roland Holst, ‘Neêrlands grootste dichteres’, organiseren het Vincent van GoghHuis en Natuurmonumenten in 2012 een speciaal Roland Holst Jaar. Onderdeel vormen een expositie, een boek, een film en tal van activiteiten op haar landgoed de Buissche Heide. Het Roland Holst Jaar in Zundert sluit aan bij het landelijke themajaar van de Historische Buitenplaats.

Tentoonstelling

De start vindt plaats in maart 2012 met de tentoonstelling ‘Het boek van de Buissche Heide – Henriette & Richard Roland Holst’ in het Vincent van GoghHuis. Uitgangspunt van deze expositie vormt het gastenboek van Roland Holst, uit de collectie van het Letterkundig Museum, waarin de namen van alle beroemde gasten staan genoteerd en de gebeurtenissen op het landgoed in de eerste helft van de 20e eeuw. Daarnaast staan de levens en werken centraal van dichteres en politica Henriette Roland Holst en kunstenaar Richard Nicolaüs Roland Holst. Bovendien wordt Richards rol uitgelicht als een van de eerste promotors van Van Goghs werk in Nederland.

Boek en documentaire

Bij de tentoonstelling verschijnt het gelijknamige boek met bijdragen van Elsbeth Etty, Carin Hereijgers, Lia Voermans, Lieske Tibbe en Annemiek Rens. Door producent Digna Sinke en regisseur Annette Apon wordt in de loop van het jaar een documentaire gerealiseerd over Henriette Roland Holst: ‘Droom en daad’. Omroep Brabant treedt op als mediapartner en de productie wordt ondersteund door Eye Film Instituut, Mediafonds en Nederlands Filmfonds.

Activiteiten

Door het jaar heen organiseren het Van GoghHuis en Natuurmonumenten tal van activiteiten op de Buissche Heide, varierend van theatervoorstellingen, lezingen, natuurexcursies en literatuurevenementen. VVV Zundert stelt met medewerking van Stichting Rotor het programma samen en biedt in samenwerking met Natuurmonumenten verschillende arrangementen aan. Daarvoor zijn de Herenkamer (gastenverblijf) en het weer gerestaureerde atelier van Richard Roland Holst beschikbaar.De ‘artist-in-residence’ van het Van GoghHuis zal dit jaar in het teken staan van Roland Holst en mogelijk worden aangevuld met een ‘writer-in-residence’. Met het Brabants Kenniscentrum Kunst en Cultuur (BKKC) en Erfgoed Brabant worden voorbereidingen getroffen voor een Landkunst project op de Buissche Heide. Aan studenten van de Bredase kunstacademie St Joost en Corsoacademie Zundert wordt eveneens inbreng gevraagd.

2012 Roland Holst Jaar wordt mogelijk gemaakt dankzij de Mondriaan Stichting, SNS Reaalfonds, Prof. Dr. H.F.J.M. van den Eerenbeemt Fonds, Stichting Gifted Art, Hendrik Muller Fonds, Gijzelaar Hintzenfonds en de Stichting Schone Kunsten rond 1900.

Bron: www.vangoghhuis.com

>> binnenkort meer over dit project op moderne meesters

Bart van der Leck & Hans Christian Andersen

Bart van der Leck in: H.C. Andersen, Het Vlas, Amsterdam (De Spieghel) 1942, p. 9.

Er is geen twijfel over mogelijk wie de vormgever is van bovenstaand sprookje. Kunstenaar Bart van der Leck (1876-1958) voorzag Het vlas van Hans Christian Andersen in 1941 van een geheel eigen stijl. Tekst en beeld vormen één artistiek geheel in gestileerde geometrische vormen en primaire kleuren, die meteen doen denken aan het werk van de kunstenaars van De Stijl (door Van der Leck overigens in 1918 al verlaten). Het boekje verscheen in 1942 bij De Spieghel als onderdeel van een reeks met minder bekende verhalen van Andersen die daarnaast geïllustreerd werden door Charley Toorop (Grethe het kippenvrouwtje), John Raedecker (Waldemar Dae en zijn dochters), Cornelis Veth (De schaduw) en Dirk Nijland (Het oude huis).

De genummerde oplage van Het vlas bestond uit 550 exemplaren, waarvan er 500 voor de handel bestemd waren. Deze eerste druk is zeldzaam, maar gelukkig is er een herdruk uit 1975 door Bert Bakker, ter gelegenheid van het 100ste sterfjaar van Andersen. Een exemplaar van de laatste siert tegenwoordig onze boekenkast. De voorstudies van Van der Leck voor Het vlas bevinden zich in de collectie van het Kröller-Müller Museum in Otterlo en ik kijk ernaar uit deze bijzondere ontwerpen eens in het echt te mogen aanschouwen. 

Meer informatie:

Saskia de Bodt, Jeroen Kapelle e.a., Prentenboeken, Ideologie en Illustratie 1890-1950, Amsterdam-Gent (Ludion) 2003.

Saskia de Bodt, Getekend, Hans Christian Andersen. Zijn geïllustreerde sprookjes in de Lage Landen, Warnsveld (Terra Lannoo) 2005. 

Meer werk op papier van Bart van der Leck:

Collectiedatabase Kröller-Müller Museum

Een Kandinsky uit 1903

Laatst stuitte ik op dit vroege werk van Vasily Kandinsky (1866-1944) dat de Nacht symboliseert. De houtsnede is een combinatie van de stilistische motieven van enerzijds de Jugendstil en anderzijds de Russische volkskunst uit Kandinsky’s vaderland. Tegelijkertijd kondigt het de opkomst van het Expressionisme aan en doet het denken aan de houtsneden van kunstenaars als Emil Nolde en Ernst Ludwig Kirchner.

Expressionistische grafiek

De Expressionisten haalden hun inspiratie uit het werk van Neo-Impressionisten als Van Gogh, Gauguin en Munch maar ook in belangrijke mate uit de Jugendstil. De laatste vormde vaak een uitgangspunt voor een ontwikkeling van deze kunstenaars richting de Expressionistische stijl. Zij keken daarbij naar het abstraherende en decoratieve aspect van de kunst rond 1900.

Het werk is te bewonderen op de website die het MoMA maakte rondom grafiek en ander werk van het Duitse Expressionisme. Niet alleen Die Brücke en Der Blaue Reiter komen aan bod, maar ook vroege invloeden zoals bovenstaand werk van Vasily Kandinsky. Bovendien kan men zoeken op stijl, thema en techniek, maar ook op kunstenaar en op uitgever. En een aantal fantastisch mooie geïllustreerde boeken zoals Oskar Kokoschka’s Die Chinesische Mauer uit 1914 en Der Kopf van Ernst Barlach uit 1919 zijn volledig door te bladeren. Al met al zeer de moeite waard om eens te bekijken.

Beeld: VasilyKandinsky, De Nacht (grote versie),1903. Houtsnede, 29,8 x 12,9cm. Collectie MoMA New York

[Dit artikel werd gepubliceerd op Rond1900.nl op 11 december 2011]